1. Ngày truyền thống NCT Việt Nam

Ngày 28/01/1941, đồng chí Nguyễn Ái Quốc - Chủ tịch Hồ Chí Minh về nước trực tiếp chỉ đạo cách mạng Việt Nam, nhận thấy tình hình thế giới đang chuyển biến mau lẹ, Người đã triệu tập Hội nghị Trung ương 8 (tháng 5/1941) quyết định chuyển hướng chiến lược, sách lược của cách mạng Việt Nam; chỉ đạo thành lập Mặt trận rộng rãi tập hợp lực lượng chống đế quốc, đó là Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt Việt Minh). Ngày 6/6/1941, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư “kính cáo đồng bào” và “Lời hiệu triệu đoàn kết tất cả các bậc phụ lão” kêu gọi toàn dân đoàn kết thực hiện nhiệm vụ giải phóng dân tộc; nêu rõ vai trò, trách nhiệm của phụ lão “Trách nhiệm của các vị phụ lão với trách nhiệm đất nước thật là trọng đại. Đất nước hưng thịnh do phụ lão xây dựng, đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức. Nước mất, phụ lão cứu, nước suy sụp, phụ lão phù trì, nước nhà hưng, suy, tồn, vong phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề…Nước nhà lo các cụ cùng phải lo. Nước nhà vui các cụ đều cùng vui (Hồ Chí Minh, Lời hiệu triệu đoàn kết tất cả các bậc phụ lão 6-1941). Người cho rằng NCT trong một tổ chức là một yêu cầu cấp thiết. Do đó, ngày 21/9/1945, trong bộn bề công việc của những ngày đầu xây dựng chính quyền cách mạng, với cương vị là Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, Người gửi thư tới các cụ phụ lão kêu gọi “Chúng ta là bậc phụ lão, cần phải tinh thần đoàn kết trước để làm gương cho con cháu ta. Vậy tôi mong các vị phụ lão ở Hà Thành ra xung phong tổ chức “Phụ lão cứu quốc Hội” để cho phụ lão cả nước bắt chước và hùn sức giữ gìn nền độc lập nước nhà” (Hồ Chí Minh, Thư gửi các bậc phụ lão, báo cứu quốc số 48, ngày 21/9/1945). Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Phụ lão cứu quốc Hội đã được tổ chức ở các địa phương trong cả nước để góp phần tích cực cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiến hành kháng chiến chống thực dân xâm lược giành thắng lợi và hoàn thành nhiệm vụ cứu quốc.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hưởng ứng Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, NCT Việt Nam đã kế thừa, phát huy truyền thống từ Hội Phụ lão cứu quốc do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, Hội NCT Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế, vai trò trong đời sống xã hội.

Sau ngày 30/4/1975, đất nước hoàn toàn thống nhất, Hội phụ lão cứu quốc lấy tên Hội Bảo thọ, Hội Vui tuổi già, Quỹ Thọ…để phù hợp với yêu cầu tình hình thực tiễn của đất nước, trong đó coi trọng công tác chăm sóc NCT, quan tâm, chia sẻ lúc ốm đau, hoạn nạn, chúc thọ, mừng thọ…góp phần xây dựng quan hệ tình làng nghĩa xóm, nhân ái, nhân tình, đoàn kết.

Đáp ứng nguyện vọng chính đáng của đông đảo NCT Việt Nam (ngày 24/9/1994, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 523/QĐ-TTg về việc thành lập Hội NCT Việt Nam; Chỉ thị số 59/CT-TW ngày 27/9/1995 của Ban Bí thư Trung ương (khóa XII) về chăm sóc NCT; Quyết định số 772/QĐ-TTg, ngày 26/5/2006 của Thủ tướng Chính phủ lấy ngày 06 tháng 6 hàng năm là ngày truyền thống NCT Việt Nam; Điều lệ Hội NCT Việt Nam ghi ngày 06 tháng 6 hàng năm là “Ngày truyền thống NCT Việt Nam, đồng thời là Ngày NCT Việt Nam”; ngày 23/11/2009 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (khóa XII) ban hành Luật NCT, NCT đã sát cánh cùng Nhân dân cả nước tích cực tham gia nhiều phong trào đấu tranh, thi đua yêu nước, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng trong từng giai đoạn lịch sử đất nước.

2. Những đóng góp của NCT đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam

2.1 Từ năm 1941 - 1945: Hàng chục vạn NCT đã tham gia vào tổ chức Hội Phụ lão cứu quốc, để tuyên truyền ủng hộ Mặt trận Việt Minh, xây dựng căn cứ địa cách mạng; xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang của Đảng; nuôi giấu, làm giao thông liên lạc cho cán bộ, làm công tác binh vận, giữ bí mật các cơ sở hoạt động của Đảng, tích cực xây dựng lực lượng tiến tới tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

2.2 Từ năm 1945 - 1954 (kháng chiến chống Pháp): NCT đã gương mẫu thực hiện và vận động con cháu tham gia diệt giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm. Động viên thanh niên đi bộ đội, đi thanh niên xung phong mở đường chiến dịch. Các “Hội mẹ chiến sĩ” tích cực vận động tiết kiệm, xây dựng “Hũ gạo nuôi quân”, hết lòng chăm sóc anh em thương binh từ các mặt trận đưa về hậu cứ.

2.3 Từ năm 1954 -1975 (Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước). Ở miền Bắc có nhiều hội viên phụ lão đã tích cực tham gia xây dựng những “cánh đồng 5-10 tấn thắng Mỹ”, với tinh thần “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “tất cả vì miền Nam ruột thịt”, giành danh hiệu “Phụ lão 3 giỏi”. Nhiều cụ mạnh khỏe còn tham gia các đội “Bạch đầu quân”. Ở chiến trường miền Nam, nhiều cụ đã ngày đêm đào hầm nuôi giấu cán bộ, giúp đỡ quân giải phóng, tham gia đấu tranh vũ trang, đấu tranh chính trị; các bà má miền Nam tay không, dũng cảm đi đầu trong các đoàn biểu tình, đòi con đang bị giam cầm; kêu gọi anh em binh lính ngụy quay súng trở về với Tổ quốc, với đồng bào.

2.4 Từ năm 1975 - 2024: NCT có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và thời kỳ đổi mới, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa hóa đất nước trên các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học công nghệ, an ninh, trật tự xã hội…trong đó có nhiều NCT có trình độ giáo sư, tiến sĩ, nhà khoa học, chuyên gia vẫn nhiệt huyết, phát huy kinh nghiệm, trí tuệ để tiếp tục đóng góp xây dựng, phát triển đất nước trong thời kỳ hội nhập quốc tế . NCT đã khẳng định được vị trí là hạt nhân nòng cốt của các phong trào thi đua yêu nước, như: “Người cao tuổi thi đua làm kinh tế giỏi”, “Xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh”, “Xây dựng đời sống văn hóa”, “Khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập” và tham gia “giữ vững chủ quyền, bảo đảm an ninh, trật tự biên giới, đất liền, biển đảo”; tham gia các hoạt động xã hội ở cơ sở, làm Bí thư chi bộ, Tổ trưởng tổ dân phố, Trưởng thôn, Trưởng bản, Tổ hòa giải, Tổ tự quản… nhất là khôi phục lại làng nghề, sản phẩm truyền thống của địa phương, đã đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần ổn định cơ sở, phát triển kinh tế - xã hội.

Phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang của NCT 81 năm qua , “Tuổi cao chí càng cao” trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước; NCT đã hăng hái thi đua yêu nước, nêu cao tinh thần “Tuổi cao - Gương sáng” trong các phong trào thi đua, có nhiều tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến làm kinh tế giỏi; tham gia giữ gìn an ninh trật tự; tham gia các hoạt động ở địa phương, các cấp Hội cơ sở góp phần quan trọng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; xây dựng quê hương đất nước giàu đẹp.

Các tổ chức Hội NCT Việt Nam từ Trung ương đến cơ sở luôn bám sát các nhiệm vụ trọng tâm; Xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, chăm sóc NCT, phát huy vai trò NCT; tích cực tham gia các phong trào, chương trình lớn do Hội phát động, như: Triệu áo ấm tặng NCT nghèo; Mắt sáng cho NCT; NCT tham gia bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh; NCT tham gia bảo vệ biên giới, biển đảo và phòng chống tội phạm, phòng chống tệ nạn xã hội; NCT xây dựng gia đình văn hóa, gia đình kiểu mẫu; NCT tham gia chuyển đổi số chuyển đổi xanh; NCT tham gia xây dựng và phát triển Quỹ Chăm sóc và Phát huy vai trò NCT ở cơ sở; thực hiện tốt, nhiệm vụ của Chính phủ giao: Tháng hành động vì NCT Việt Nam; nhân rộng Câu lạc bộ Liên hệ tự giúp nhau giai đoạn 2016-2020 và đến năm 2025…NCT được xã hội ghi nhận và đánh giá cao.

Ghi nhận, trân trọng công lao đóng góp to lớn của NCT Việt Nam, Đảng và Nhà nước đã tặng những phần thưởng cao quý cho các thế hệ NCT: Bức trướng thêu 18 chữ vàng “Tuổi cao chí càng cao, nêu gương sáng vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”; Huân chương Sao vàng cho các thế hệ NCT; Huân chương Lao động hạng nhất cho Hội NCT Việt Nam…là niềm tự hào, động lực to lớn để NCT và tổ chức Hội các cấp tiếp tục phát huy thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước góp phần xứng đáng trong công cuộc đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

3. Hội NCT Việt Nam 29 năm xây dựng và phát triển (10/5/1995-10/5/2025)

3.1. Thời kỳ vận động thành lập Hội NCT Việt Nam

“Trọng lão” là truyền thống của dân tộc Việt Nam, ghi nhận công lao đóng góp của lớp NCT với gia đình xã hội; thể hiện lòng biết ơn của thế hệ sau với thế hệ trước, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” trọng nhân nghĩa của nhân dân ta.

Sau ngày 30/4/1975, đất nước hoàn toàn thống nhất, NCT cả nước hăng hái tham gia thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Hội phụ lão cứu quốc ở các địa phương đã chuyển sang hình thức mới như; “Hội thọ”, “Quỹ thọ”…để có điều kiện thực hiện các hoạt động chăm sóc, phát huy vai trò NCT, hoạt động tình nghĩa, quan tâm giúp đỡ lẫn nhau lúc ốm đau hoạn nạn; tổ chức chúc thọ, mừng thọ, lo toan lễ tang chu đáo cho NCT khi qua đời; đem lại hiệu quả thiết thực, đoàn kết gắn bó tầng lớp NCT trong từng địa phương, cơ sở, góp phần tạo nên cuộc sống ấm áp trong tình làng nghĩa xóm, ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương.

Sau thời kỳ đổi mới, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước với mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xây dựng xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”, NCT cả nước có nhu cầu tập hợp, đoàn kết NCT trong một tổ chức để được đóng góp tài lực, kinh nghiệp vào sự nghiệp đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc tạo nên tính cấp thiết tiến tới thành lập Hội.

3.2 Quá trình vận động thành lập, Đại hội thành lập Hội NCT Việt Nam.

Đáp ứng nguyện vọng của NCT trong cả nước, theo sáng kiến của một số vị lão thành cách mạng, Viện Lão khoa Việt Nam, sự chỉ đạo của đồng chí Vũ Oanh - Ủy viên Bộ Chính trị, phụ trách công tác Dân vận, Ban Dân vận Trung ương, đầu năm 1993, cuộc họp Hội thảo về xây dựng hệ thống tổ chức của NCT trong cả nước được tổ chức tại Hà Nội.  Nhiều ý kiến khẳng định: Cần sớm ra đời Hội NCT Việt Nam, xây dựng thành một hệ thống thống nhất trong cả nước để đáp ứng nguyện vọng thiết tha, chính đáng của các thế hệ có nhiều cống hiến cho đất nước, tiếp tục đóng góp cho công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới, là việc có lợi cho đất nước, đã đến lúc chín muồi.

Ngày 26/02/1994, Giáo sự Phạm Khuê thay mặt Ban vận động gồm 15 vị đã báo cáo với lãnh đạo các cơ quan bảo trợ , các Vụ, Ban Tổ chức Trung ương…về việc chuẩn bị Dự thảo “Điều lệ Hội” và “Chương trình hành động của Hội”. Đầu tháng 3/1994, Ban vận động đã trình Chính phủ Hồ sơ xin thành lập Hội NCT Việt Nam.

Ngày 24/9/1994, Phó Thủ tướng Nguyễn Khánh đã ký quyết định số 523/TTg về việc quyết định cho phép thành lập Hội NCT Việt Nam.

Ngày 10/5/1995, Ban vận động quyết định triệu tập Đại hội thành lập Hội NCT Việt Nam.

3.3. Các kỳ Đại hội Hội NCT Việt Nam

29 năm xây dựng và phát triển, Hội NCT Việt Nam đã trải qua 6 nhiệm kỳ Đại hội, cụ thể:

Đại hội lần thứ I Hội NCT Việt Nam tổ chức từ ngày 9 - 10/5/1995; Đại hội lần thứ II Hội NCT Việt Nam tổ chức từ ngày 10 - 12/6/2001; Đại hội lần thứ III Hội NCT Việt Nam tổ chức từ ngày 28 - 30/12/2006; Đại hội lần thứ IV Hội NCT Việt Nam tổ chức từ ngày 10 - 11/11/2011; Đại hội lần thứ V Hội NCT Việt Nam tổ chức từ ngày 8 - 9/11/2016; Đại hội lần thứ VI Hội NCT Việt Nam tổ chức từ ngày 13 - 14/1/2022.